De reis van R

Dit voorjaar maakte ik een levensboek met R, een bewoner uit een verpleeghuis. Deze week kreeg ik een rouwbericht, hij was overleden. Gisteren was zijn crematie.

Het verhaal van R
Hoewel ik R niet verder kende dan van zijn levensboek, raakte zijn overlijden mij. Wij hadden destijds zes gesprekken van anderhalf tot 2 uur. Hij gaf mij een inkijkje in zijn leven. Ik maakte kennis met zijn vader, moeder en zeven broers en zussen. Ik volgde hem tijdens zijn opleiding, zijn werk en was met hem weer terug in Oost-Indië.
Ik had het voorrecht M, zijn vrouw, in levende lijve te leren kennen en zij vertelden samen over hun verkeringstijd, de film waar ze elke zaterdag naar toe gingen, en hun fietsvakanties. Ook maakte ik kennis met hun dochters, waarvan ik er ook één de hand mocht schudden.
Veel van de verhalen die ik optekende, werden geïllustreerd door foto's. Dat maakte het niet alleen voor mij, maar ook voor het boek levendiger.

Toen het levensboek klaar was, maakten we van het overhandigen een feestelijke happening in het restaurant van het verpleeghuis, compleet koffie en zelf meegenomen appeltaart. R was onder de indruk dat er een heel boek over hem was uitgekomen. Hij vond het schitterend!

Die mevrouw van het boek
R kon zich mijn naam niet meer herinneren, maar voor hem bleef ik 'die mevrouw van het boek'. Hij bleef naar mij vragen, vertelde M mij, want hij miste onze gesprekken. Toen hij weer eens naar mij gevraagd had, belde M mij en ging ik opnieuw bij R op bezoek. Ik beloofde hem dat ik als ik weer een levensboek ging maken in zijn verpleeghuis, dat ik dan ook regelmatig even bij hem zou langskomen. Helaas is het daar niet meer van gekomen.

De laatste reis
De afscheidsbijeenkomst vond plaats in de aula van een crematorium. Wij zaten in twee rijen rondom de kist. In de toespraken van R's dochter, de predikant en van een neef van 'ome R' hoorde ik veel dingen die ik ook in het boek had beschreven.
De muziek die M en haar dochter hadden uitgekozen, was stemmig. R werd vroeger geroemd om zijn mooie stem en ik stel me voor dat hij deze nummers luidkeels meezong. Mijn vader - van dezelfde leeftijd als R - vond diezelfde muziek vroeger mooi, dus er kwamen veel herinneringen boven, zij het niet allemaal aan R.
Juist omdat R zo van zingen hield, werd ons gevraagd het laatste lied uit volle borst mee te zingen: "we will meet again" van Vera Lynn.

bron: YouTube - John Kollor

Deze samenzang maakte grote indruk op mij. Ik hield het dan ook niet droog.

Tijdens het condoleren sprak ik M en haar dochter. Zij vertelden dat het boek de avond daarvoor, tijdens de wake, opengeslagen gelegen had op de pagina met mijn serie portretfoto's die ik van R maakte. Dat waren immers de meest recente foto's die van R gemaakt waren. Ik voelde mij gevleid.

Goede reis!
Achteraf heb ik er spijt van dat ik R niet vaker heb opgezocht na het afronden van het boek. Ik had dat natuurlijk niet moeten laten afhangen van het maken van een volgend levensboek op zijn zorglocatie. Een goede leer voor mij voor een volgende keer. Ik vond het maken van zijn levensboek in ieder geval erg leuk, en ik voel me een bevoorrecht mens dat ik R heb leren kennen en een stukje met hem mocht meereizen.
R, goede laatste reis!