Vrijwilligerswerk: het HELP-programma

Nu ik overdag meer tijd heb, heb ik besloten vrijwilligerswerk te gaan doen. Al zoekende kom je dan al snel uit bij de zorg, en meer specifiek: de ouderenzorg.

Eind vorig jaar kwam ik al eens een oproep tegen voor vrijwilligers voor een project in één van de Utrechtse ziekenhuizen waar ik erg enthousiast over was. Maar toen wilde ik me niet vastleggen op mijn enige vrije dag in de week.
Laatst kwam ik diezelfde oproep weer tegen en nu greep ik mijn kans. Ik meldde mij direct aan en had een prettig intakegesprek (want ze sturen niet zomaar iedereen op patiënten af). Gisteren was de eerste van twee trainingsdagen van dit project. Intensief, maar zeer interessant.

Het gaat om het HELP-programma: het Hospital Elder Life Program.

Deelnemers aan dit project zijn patiënten van 70 jaar en ouder die opgenomen zijn in het ziekenhuis en een verhoogd risico hebben om een delier te krijgen. Delier, of ook wel delirium, is het best te omschrijven als acute verwardheid; het heeft niets van doen met dementie of delirium tremens als je te vaak te diep in het glaasje gekeken hebt.

Een ziekenhuisopname is spannend. Zeker voor oudere mensen. Ze worden vaak plotseling uit hun vertrouwde situatie weggehaald en er gebeurt van alles dat anders is dan gebruikelijk. Uiteraard met de beste bedoelingen, maar niet altijd even duidelijk of prettig voor de patiënt in kwestie. Zo iemand kan dan even de draad kwijtraken en verward raken. Da's niet goed voor de behandeling, het herstel en een spoedige terugkeer naar huis.
Het HELP-programma probeert deze mensen bij de les te houden door ze extra aandacht te geven. Verpleegkundigen hebben daar vaak geen tijd voor, vandaar dat er met vrijwilligers wordt gewerkt.
Een patiënt krijgt twee keer per dag bezoek van een HELP-vrijwilliger. Dan wordt er - afhankelijk waar behoefte aan is - geholpen met eten, een praatje gemaakt, een spelletje gespeeld, de krant gelezen of een wandelingetje gemaakt. Onze 'diensten' om patiënten te bezoeken vallen altijd rond etenstijd omdat ondervoeding en uitdroging bij oudere mensen een groot problemen vormt. Zo kunnen we ondersteuning bieden om dat te voorkomen. 
Onze diensten vallen ook vaak samen met het bezoekuur. Soms zullen we dus naasten van de patiënten tegenkomen. Afhankelijk van waar behoefte aan is, kunnen we tekst en uitleg geven over het programma, de naasten erbij betrekken, of hen juist even ontlasten van hun zorg(en) voor de patiënt.

Gisteren tijdens de training leerden we wat we allemaal wel of juist niet mogen doen en hoe we het best kunnen omgaan met patiënten die slecht zien of horen, of allebei.
De tweede trainingsdag zal vooral gaan over de logistieke kant van de zaak, want er komt nogal wat bij kijken om te zorgen dat op twee ziekenhuislocaties op zes afdelingen elke dag (dus ook in het weekend) op twee verschillende tijden vrijwilligers beschikbaar zijn voor het programma.

Het programma is van oorsprong Amerikaans. Daar zijn de resultaten zo positief dat deze extra aandacht inmiddels standaard is bij een ziekenhuisopname van patiënten met een verhoogd risico op een delier. In Nederland zijn we nog niet zo ver. Er wordt wel al veel gedaan aan delier-preventie en dat is natuurlijk goed. Het unieke aan dit programma is de inzet van vrijwilligers op de afdelingen om de zorg voor oudere patiënten aan te vullen en delier te voorkomen. De verwachtingen over de resultaten van dit programma zijn hoopvol.
Het programma maakt onderdeel uit van een promotieonderzoek. De resultaten daarvan zijn pas halverwege 2015 bekend, maar we werden gisteren al gevraagd om langer door te gaan dan dat de dataverzameling van deze locaties binnen het onderzoek duurt. Dat komt dus wel goed.

Volgende week, na de tweede trainingsdag, mag ik mezelf gaan inroosteren om aan de slag te gaan.  Ik ben heel benieuwd wat ik allemaal ga tegenkomen!